Skip to content
Menu
Сайт села Кани
  • Главная
  • История
    • История села
    • Кани- древний аул
    • Канинцы в ВОВ
    • Участники Афганских событий
  • Перепись 1886 г.
  • Традиции
  • О нас
  • Контакты
Сайт села Кани

Абдурахманова Айша

Къяннал  шяраваллил тарихрая

Абдурахманова Айша
АькIила бакIу тIисса кIанай диркIун дур хьутIур (шяравалу) цIана телевышка дусса кIанай.Цамур хьутIур(шяравалу) диркIун дур БачIярибакIу тIисса кIанай.АькIилабакIуя, БячIари бакIуйн щар хьуну най бивкIун бур авадансса исантурал душ.

Айжайжаллахъал душра
Авбурттигьухъал ссура
Майлу ччатIая ччатIайн
Ччанну бизлай букIссара
ТIий,балай тIий бивкIун бур.

Гьалмагъайл къатлун бувкIсса чIумал ,га ца къатлув чак буллай бивкIун бур.Ганищал сурмухьхьугу диркIун дур(къазахъ душ).Наврузбаг тамур къатлуву чак буллай ивкIун ур.Та ттучIан буххуча тIий, жалинналучIан къаувххуну ур.Жалингу, цува ттучIан уххан аьркинссар тIий, галмагъайчIан къабувххуну бур.
Мичча оьрч1 к1юрххила къаччан бивк1ун лавгун ур арнил ханначIа къуллугъ буллан.Договор дурну дур ххюра шинайсса.Цала чIун къуртал хьувкун шавай ачлан ивкIун ур.
Микку ханнал нукартурал къаитаавкьуну ур.Лаккучу вакса ханну итакъаакьинну тIий,бяст бихьлан бивкIун бур.Аьщуйн битлан,дучри ххяххан бан,хIанттил рункри хIачан ва хъами хъиншиврий.Шанмагу рунка лакку оьрчIал хIавчIуну бур,аьщуйн битлайгу,чу ххяххан бавривугу хьхьич1ун увккун ур.Тти щарссаничIан назир ва вазир тIайла бувккун бур га итаакьиннин,агарда щарссанил чулуха ух хьурча аьс,ан най бивкIун бур арнил ханталгу.
Микку ми бувкIун бур БачIярибакIуйн,лаккучунал щарссаничIан .Бурттийнма дучрай буххан бувну бур дарвазалувун. Лаккучунал щарссанил укуну бур цила къазахъ душнихь; «Вай назирталгу ххуйну хъамалу ба,на гьархьхьуну буттахъаннин гьаннача» -куну,лавгун бур буттахъаннин.
Шану къабиллай душ кIюрххицIунмай бивзун бувкIун бур ласнакъатлун.АьтIий лявкъуну бур къазахъ душ.Ганил х1аллурдугу кьувкьуну,гай лавгун бур дарвазагу тIивIтунма кьабивтуну.
Мичча душ, кугьланмур ххал бувну чугу,ларххун чиллучухъагу,бавх1уну ярагъгу, бавчуну бур оьрчI хьуну нази-вазиртурал хъирив. Лавну бур гайннал хъирив Чуруллал вацIлуву .Ссаламгу буллуну, гайнащал бавчуну бур.Гай бигьалаган ливккуну бур вацIлуву.Ливксса кIанай къувтIигу бивчуну бур цивппа гъели лаган,загу дуркуну,бигьагу лавгун бур.Микку ва душнил (оьрчIал) куну бур; «Бачира бястгу бивхьуну жува ,ца хъис бух хьуминнайн кIири дурсса ссатил рутан»,-куну, тIуркIу баннуча-цуманаща битан шайрив ххал банну аьщуйн ттупанча-куну,битлан бивкIун бур.Гайнаща къавщуну бур аьщуйн,ва душнил (оьрчIал) бивтуну тIайланма щуну бур.Дучри ххяххан буну бур,дучрай гьунарду бувну бур, ва душ (оьрчI) гьарца гьунардаву хьхьичIун ливчуну бур.Бух хьуминнал ккутIайн ссатиллу дичинссар куну бивкIун бур.Назиртал рязи хъанай къабивкIун бур. Душ (оьрч1) бавцIуну бур ттупанчагу бувгьуну, къабацIарчан ссатиллу дичин бивту бичинна тIий.Га цаннал куну бур;«жува ванан къакIуллу ва жуна къакIулли» -куну ,бавцIуну кIири дурсса ссатиллу дирчуну дур назирнал ва вазирнал ккутIайн.
Мичча ва душ (оьрчI) лавгун бур цамур ххуллих,гай цамур ххуллих лавгун бур.Га цила лас къуллугъ буллай ивкIсса шяравун бивну бур.Ца щарнил къирагърайсса къатлувун буххуну бур «хъамаличу итаннав» тIий.Ца цурдалусса къари диркIун дур.
«Аман ттучIа шану-кIану дакъар, вил лув рутансса арс» — куну бур.
«На ва ттула чухълулу, ва мурцIув икIанна» — куну бур ванил.
Ва цIухлан бивкIун бур ци хаварду бур тIий ханнахъачIа.
Къарил бувсуну бур; «Шикку ханнач1а ца бюхттулсса, бакIралгу ххуйсса оьрч1 аьс ан най ур,буллалисса гьунардаву ххув хьусса, гьар чулинай итххявхсса оьрч1 ур .Щарссанил ххуйшиврул ва кьянкьашиврул цIаний хIанттил кьуру хIавчуну бур ванал.Щарссанин вихшала дишайссарив,- куну бур къарил,- ванал щарссанил хIаллурдугума кьувкьуну букIун бур кьунну назиртал»,- куну.
Мичча кIюрххил бивзун лавгун бур аьс бай ттарацIув.Шагьрулул агьалигу бавтIуну,аьс ан увцуну най бивкIун бур ганил гьалмагъай.Мичча, гай халкьуннал дянивух тивунмай лавгун ва душ, бацIан бувну тайгу, цила бакIрая кьяпа лавсун цила адаминал бакIрай бивхьуну бур, хъара-хъарайх хIаллурдугу бивчуну.Лирккун чиллу-чухъагу ларххун дур адаминайн.
«Ванайн учайссар ттул адамина нагу ванал щарссара»,- куну бур душнил.-Ттул кIия лагъ уссар,уцара шиккун,- куну бур душнил.
Акъар чувч1ав цук1уй тIий бивк1ун бур агьалиЙ.Валлагь кьунну лаккуя бувкIса назиртал бур, инжитну буну къабивзун, куну бур.Буцара ми шиккун куну бур душнил . БувкIун бур.Вай ттул лагъартри куну бур. Ссайну кIули вин ми вила лагътал бушиву т1ий агьали гьалак бувккун бур.Вайннал ккутIай ссатиллал мугьрурду буссар,- куну бур душнил.Ххал бувну бур.Гай кIия лагъгу, цила адаминагу увцуну бувкIун бур шаппай Айжайжаллахъал душ.

Абдурахманова Айша

Гурдиханнуя

Къирттинхъул тIисса агьуллания уккун ур Гурдихан.Гурдиханнул Къяннал шяравалугу,агьалигу цайми,ххуй бакъа ялун наниная буруччайсса бивкIун бур.
Аьхъярдал Инишияй раэятшиву дирхьуну,Къяннай дишин най бивкIун бур.Ца ччанналгу аьрччасса ивкIун ур цувагу Гурдихан.МахъухьхьичIунай ттуккуй буртти лагайсса ивкIун ур КIибакIавун ияннин гьала щил щий раэятшиву дишайсса дурив на ххал даннача тIий.Аьхъар КIибакIава лавай гъан хьун къабивтун бур.Аьхъарату увкIсса инсан хъамалу укIун хъамалу увмагу Аьхъардал лагъартри икIаннисса куссия тIар.
Гурдиханнул гьарца цала дуллалисса даву, агьалинащал маслихIат дайсса диркIун дур. Та Ажухъал къатри бусса кIанаву ганал къалтукь бищайсса бивкIун бур, гиккун(шярацIун) агьали батIайсса бивкIун бур Гурдихан цитIий урив ххал ан гьанну куну.
Ва шихасса шяраваллил никъа(Зуйлухалу) Гурдиханнул диркIун дур. Га Ажухъал хьхьичIсса аьрщи,хъуру Гурдиханнул диркIун дур.
КIа жула Ляв зунтту буллуну бур гъумучири душнил Гурдиханнун(жамятран). Аккара тIимур зунттугу Гурдиханнун буллуну бур Ахъушири душнил.
Гъумучири душ эшкьи хьуну бивкIун бур Гурдиханнух.

Арцул тIакьия дихьуй,
Чаннаннил хIурни лаххуй,
Аман гъарив Гурдихан,
Вих бивчIавай буххивав.-
тIий,балай тIий бивкIун бур гъумучири душ.

Ва Гурдиханнул ивкIун Ур Къяча Мямма тIисса оьрчI.Ва оьрчIал ниттийхгу,буттайхгу турун хьуну бур Къячахъул,ХIажибухIанхъул,ХIусманхъул,Щулумихъул.Гания тиннай, щар хъун хьуну дур,туху-тухумру хьуну.

Абдурахманова Айша

Агул Аминат

120-шин хьусса, Агул Аминат тIисса щарсса дирIкун дур кIай ХIусайннул Аьйшахъал, щялмахъ ХIасанхъал къатрал залу.КIаничIаннай лагайсса ,чIирисса, кIанил хьуву утту дишайсса гъансса Маллижал Аьйша тIиcса диркIун дур. Аьйшал дуссу-цIарах бусайсса бивкIун бур Агул Аминатул хаварду.
Агул Аминатлул диркIун дур БакIуцI хъуннасса лухччи ххалан дуцайсса .Оьрус бучIайсса бивкIун бур БакIуцIалу буцан ханнахъан. Агул Аминат лагайсса дирIкун дур дукьра-хIанттил кIартташигу дурцIуну ,инигу бувну,кIай оьруснахь цила лухччи дуца учин.
Яла кIа Магьрихъал хьхьичIаллин Пиннаялу чайссар.КIикку, шяравату агьалиная бярду бавтIуну, сажиннай бивхьуну, ханнахъан биян бан лагайсса бивкIун бур мукьав Оьлла арив ханнахъан ччуччин.
Кавс(торф) биххан лагайсса бивкIун бур Оьллаарив ханнахъан ччуччиялун.

Абдурахманова Айша

Къячахъул

Къячал Суллахъул тIисса агьлу бивк1ун бур Къянив. Къянна къурув кIайнналуксса аьрщи къадиркIун дур щилкIуй.КIай аваданссагу бивкIун бур.Гужсса чарил усттартал бивкIун бур.Вай цIана Малик усса къатри цала душнин дурну диркIун дур ХIусманхъал агьуллалун буллусса Къячал Суллахъал.Вай Къячал Суллахъул Гуржиннавун лагайсса бивкIун бур.Гуржиянава нувщи лавсун бувкIун нущи бугьлай буссия тIар.Гуржихъюру тIий, нухот хъюру тIий лавсун букIлай, дугьайсса диркIун дур.Буттал шяравун Гуржиял дахханашинардисса зару лавсун бучIайсса бивкIун бур.Душру бавцуну бувкIун бивк1ун бур.

Нани вирттал гьанну тинмай Гуржинмай
Ппухълуннал дирхьусса дишала ласун
Азнавар бихханну, тават кьатI банну,
Килиса ччуччинну, давлардив банну.
40-ла кашишнал бакIгу кьукьинну,
ХIаллурду лахъисса таватнал душру
Тур хъинну рищайнал кIиллух битанну,-
ТIий,давла бан лагайсса бивкIун бур.

Хъуна-хъунама уссу Къячал Суллахъал ивкIуну ур, Гуржий ивкIуссагу, шава ивкIуссагу къак1улли.Уссил оьрч ивкIун ур чIивисса Абакар тIий. Къячал Суллахъал,уссу ивк1укун,цала уссил щарсса,ч1ивисса оьрч1ащал Х1ажил кьунттавун буккан бувну бур.Га оьрчIал ниттил -буттал ца пукьа къатта бувну бивкIун бур.Цува ацIай хьувкун га Абакар тIиса оьрчIал кIа дарвазагу бивзуну, кIай Рапиъхъал къатри дурну диркIун дур.
Га ниттил га оьрчI чIивисса чIумала гьан увну ур насу вила буттал ашрапиртту куннайх ку бачIлай бусса бурча, винмагу бутIа булла чин. Лавгун, 15 кIапикI дуллуну гьан увну ур.Оьрч1ахь ивкIун ур вана ттун буттауссил цIай- цIай тIисса кIабикI дуллунни тIий, оьрчIан ккаккан дуллай.

Абдурахманова Айша

Къяннал шяраваллил багьу — бизулия

Ва Къяннал шяраваллил багьу- бизу бивкIун бур ятту- гъаттараха зузаву ,хъуру дугьаву.Хъу лухччи чIярусса диркIун дур Къяннал.
Балайгума бур

Аьрщи гъайтIий гъайтIалай,
Вингу витухун ини,
Шарда дикIай ПатIимат,
Вингу маччарал къукъу,-
Т1ий

Гужсса къалайчиталгу бивкIун бур Къянив. Цала хъуру ,ризкьи вирдай ларкьукун, кьатIуппай хъус лякъин лагайсса бивкIун бур.Къалайчитурал кьатIатусса аваданшиву шяравунгу дучIан дайсса диркIун дур.Агьалинал ах1вал ххуй байсса бивкIун бур.
Дарзитал бивк1ун бур ,уссал усттартал бивкIун бур.Пишакартал,чарил усттартал гужсса бивкIун бур.Савдажартал бивкIун бур,амма миннал машахашачитурал хъу-лухччи чансса диркIун дур.
ХIажлийн лавгун, Маккалив, Мадиналив дурккусса аьлимтал бивкIун бур; ХIамиду(Гиши МихIамалул бутта),Абакар ХIажи(Валирианхъал),Сабиччулла ХIажи(Дивирхъал).
Аьрабнал Ибнасина Абицина тIисса аьлимчунал элмулувасса луттирду бивкIун бур Сабиччулла ХIажиначIа ва Щумули ДивирначIа(Щумули чули цIа ,цанна цIа Сулейман диркIун дур).Вай аьлимтурал, къашавайсса инсантал, уртту-щиная даруртту бувну, къашайшалт хъин байсса бивкIун бур.Рак т1исса щавулий , Мача-ччан т1исса дару бивхьуну, хъин дайсса диркIун дур.Сулеймани тIиссагу бивкIун бур дару,ва дарурал гацIана кьакьан дурну щаву хъин дайсса диркIун дур,амма оьрчI къашайсса бивкIун бур.

Абдурахманова Айша

Къяннал шяравалу хьусса куц

АькIилабакIу тIисса кIанай диркIун дур хьутIур (шяравалу) (цIана телевышка дусса кIанай).Цамур хьутIур(шяравалу) диркIун дур БачIярибакIу тIиса кIанай. АькIилабакIуймигу БачIярибакIуймигу цавай ташу хIаласса халкь бивкIун бур.
Ми халкь щин архну дур тIий,бивзун бур Ххюлахалу тIисса кIанайн.Гикку, мюрщисса кIанттаву бавхIусса оьрчIал дакIницI мярчIан куннасса дагъру рирщуну оьрчIру литIайсса бивкIун бур щил рирщуссарив къакIулну.ИникIма дайсса урцIаву хъунисса шатри уттубивхьуну ляхълай, агьали нигьа буслай бивкIун бур.
Ва цIана Къяннал шяравалу дусса кIанттайн Къяннасун чайсса бивкIун бур.Яла Ххюлахату хъуниминнал ита бавкьуну бур ниц,ва ниц бавцIуний мизит банну, куну.Къяннасунув шан кьунтту бивкIун бур.Ниц уттубивхьуну бур тай Шанкьунттаву.Бувну бур тику,та ниц уттубивхьусса, кьунтту бусса кIанай мизит.
Мизит бувну бацIан бувсса чIумал, чIявусса арантал ливтIуну бур, баъ, тIисса цIуцIаву дирну.Ххюлахату бивзун бур Къяннасунув.Мичча дирзухьунссия Къян тIисса цIагу.
Та мизитрачIан бияннин цинявппагу бивкIун бур 15 къатта.Тания шихуннай хIатталу диркIун дур.Вай 15 къатлуя тамансса агьали хIасул хьуну бур.Айжайжаллахъая, Авбурттигьухъая Къирттинхъул тIиса агьали хIасул хьуну бур.

Абдурахманова Айша

Menu
  • Новости
  • Спорт
  • Галерея
    • Видео
    • Музыка
    • Фотографии
  • Канинцы
    • Известные Канинцы
    • Автобиографии Канинцев
    • О канинцах
  • Рассказы и стихи канинцев
    • Абдурахманова Айша
    • Магомедов Рамазан
    • Гаджимагомедов Энгельс
    • Гаджимагомедова Марижат
    • Омаров Плехан
Март 2023
Пн Вт Ср Чт Пт Сб Вс
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  
« Дек    
©2023 Сайт села Кани | WordPress Theme by Superbthemes.com